تغییر مقاومت ویژه با دما یک پدیده مهم در علم مواد است که در بسیاری از مواد اتفاق می‌افتد. مقاومت ویژه به عنوان یک خاصیت مهم در بررسی و کنترل جریان الکتریکی در مصرف کننده‌ها و تولید کننده‌های برق استفاده می‌شود. در این مقاله، ما به بررسی تغییر مقاومت ویژه با دما در مواد مختلف می‌پردازیم.
اولین موردی که بررسی می‌کنیم، مواد همگن هستند. در مواد همگن، تغییر مقاومت ویژه با دما به صورت خطی است. به عبارت دیگر، با افزایش دما، مقدار مقاومت ویژه نیز افزایش می‌یابد. این تغییر معمولا به عنوان افت ولتاژ در مدار الکتریکی در نظر گرفته می‌شود و می‌تواند به تغییرات قابل توجهی در عملکرد سیستم منجر شود. برای کنترل این تغییرات، از مقاومت‌های ویژه با دما ثابت استفاده می‌شود که با افزایش دما، مقدار مقاومت ویژه ثابت می‌ماند.
در مواد نیمه هادی، تغییر مقاومت ویژه با دما به صورت غیرخطی است. در این مواد، مقدار مقاومت ویژه با افزایش دما ابتدا کاهش می‌یابد و سپس مجددا افزایش می‌یابد. این تغییرات غیرخطی به علت اثر ترکیبی از تغییرات ترمودینامیکی و تغییرات انتقال الکترونیک در مواد نیمه هادی است. این تغییرات می‌تواند منجر به تغییرات قابل توجهی در خصوصیات الکتریکی و الکترونیکی مواد نیمه هادی شود و برای طراحی و ساخت قطعات الکترونیکی مهم است.
در مواد فلزی، تغییر مقاومت ویژه با دما به صورت خطی است. با افزایش دما، مقدار مقاومت ویژه نیز افزایش می‌یابد. در فلزات، این تغییر برگشت‌پذیر است و با کاهش دما، مقدار مقاومت ویژه به حالت اولیه بازمی‌گردد. این تغییرات معمولا در کاربردهای صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا به عنوان سنسورهای دما در سیستم‌های حرارتی استفاده شود.
در نتیجه، تغییر مقاومت ویژه با دما یک پدیده پیچیده است که در مواد مختلف به صورت متفاوت رخ می‌دهد. درک این تغییرات و کنترل آنها از اهمیت بالایی برخوردار است و برای طراحی و ساخت انواع سیستم‌های الکترونیکی و صنعتی بسیار حائز اهمیت است.
